LA NIÑA
An La Niña ay an mahagkot na hugna nin ENSO. Pwede ini haloy nin saro hanggang tulo kataon. Nangyayari ini kada tulo hanggang upat kataon.
Mas dakol pang impormasyonMAARAMAN NA LA NIñA inI KUN:
1. Mas mahagkot an klima kan panahon - 0.5°C o mas hababa pa.
2. Makusog na hangin hali sa kanluran.
3. Mas dakol an ulap sa Pilipinas na nag reresulta mas dakol na pag-uran.
Ang La Niña may kasabay na pagpabag-o kan temperatura kan dagat sa central asin eastern Pacific, lalo na sa equador.
Mas dakol pang impormasyonEPEKTO KAN LA NIñA SA SEKTORAL:
AGRIKULTURA
Pagbaha sa mga patag na umahan.
INKUHAAN NIN TUBIG
Pagbaha sa salog.
Pag-awas kan dam.
KALUSUGAN KAN TAWO
Pag dakol san hapdos parehas kan cholera, leptospirosis at schistosomiasis (parasitic disease dahil sa mga bulate) sa mga inbabaha na lugar.
KAPALIBUTAN
Pagguho kan baybayon dahil sa dako asin makusog na balod.
BANWAAN
Danyos sa ekonomiya dahil sa traffic, suspensyon sa trabaho asin klase dahil sa baha.
MGA BARETA
FACTS MANUNGOD SA LA NIñA
01
An La Niña may dakulang epekto sa mga klima sa kabuoan, nakakaapekto sa pag-uran, temperatura, asin sa aktibidad kan bagyo.
02
Pag La Niña, dako ang posibilidad kan pagdakulang bagyo sa Atlantic na makakadepende sa paborableng kondisyon sa pagkakaformar kan mga bagyo.
03
Nakakatabang sa pagtaas kan kusog kan jet stream, lalo na sa Northern Hemisphere, na posibleng magdara kan malipot na winter sa mga lugar sa North America.
04
An La Niña nagaawat nin sa siyam hanggang doseng adlaw pero minsan, posible pang magawat.
05
An La Niña puwede magpaibaba kan bilog na temperatura sa kapalibutan, an pagbalyo sa Pacific Ocean nakaapekto sa mga pattern kan atmospera sa bilog na mundo.
06
An La Niña madalas na nagsalida sa El Niño, na nagdadangat sa natural na cycle sa klima na may dakulang epekto sa mga patterns sa klima sa bilog na mundo.
PAGPREPARAR PARA SA LA NIÑA
01 Aramon an peligro kan pagbaha sa indong lugar asin magmati sa advisories kan PAGASA, DRRMO, asin LGU.
Magmati sa advisories para malaman kung peligroso an lugar nindo. Importante an padagos na pagmonitor sa balita tanganing makapaghanda bago magkaigwa nin peligro.
02 Mag-ipon nin tubig asin pagkaon na makakaabot nin duwang aldaw o mas halangkaw.
Siguruhon na may sapat na suplay nin tubig, pagkaon, flashlight, radyo na de-baterya, ekstra baterya, at iba pang emergency supplies kung sakaling magkaigwa nin baha o landslide.
03 Makikooperar sa LGU para sa pagpreparar sa mga epekto kan La Niña.
Magsunod sa mga abiso kan lokal na otoridad tungkol sa posibleng pagbaha asin landslide. Kung kinakaipuhan magbakwit, sundon an mga itinutokang evacuation routes.
04 Halion an mga nakasagabal asin bara sa mga agihan nin tubig, parehas kan kanal asin ilog.
Importante an pagpapanatili nin malinaw na daluyan nin tubig tanganing maiwasan an pagbaha sa komunidad.
05 Ipreparar an mga bodega para sa mga aanihon na produkto, arog kan paroy, mais, asin iba pa.
Siguruhon na an mga produkto nasa matibay asin elevated na imbakan tanganing dae masira kun may biglang pagbaha.
06 Kumuha nin crop insurance asin magmati sa advisories kan Local Agriculture Officials.
Makakatabang an crop insurance sa mga paraoma tanganing dae masyadong maapektaran an saindang kita kun magkaigwa nin pinsala an saindang pananom.
07 Pirming ipreparar an emergency disaster kit.
Siguruhon na may suplay nin pagkaon, tubig, flashlight, radyo na de-baterya, medisina, at iba pang kagamitan na magagamit sa oras nin emerhensya.